Dagje Amsterdam #2

Nooit gedacht dat ik nog eens in mijn eentje op de Wallen zou lopen, maar komend vanuit de stad moest ik de Warmoesstraat door, op weg naar de Oude Kerk, waar een tentoonstelling was van Christian Boltanski-Na. In 2008 heb ik voor mijn afstudeerscriptie Fotografie Zeepaardjes en andere hersenspinsels aan AKV/St.Joost (deeltijdopleiding destijds in Den Bosch) o.a. gebruik gemaakt van boeken en informatie van deze kunstenaar/fotograaf, die zich liever schilder noemt. Zijn werk heeft betrekking op de dood in veel gedaantes. Hij vindt het verschrikkelijk dat persoonlijke, onbetekenende herinneringen verdwijnen wanneer iemand sterft en hij is gefascineerd door collectieve herinneringen, vergankelijkheid en het verstrijken van de tijd.

Prende La Parole, Site specifiek, 2005

Het eerste wat opvalt als je de kerk binnenloopt zijn de immens grote, zwarte dozen in verschillende formaten. Ze zijn overdekt met plastic en moeten tombes voorstellen, die vanaf de graven verrijzen. Je ziet ze rimpelen, er blijken ventilators in te staan. Ook loop je bijna meteen op tegen een mensachtige figuur met een houten staketsel als benen en een gloeilamp als hoofd, omhangen met een loden jas, die zich voorover buigt en je een vraag stelt: "Zeg eens, was je alleen?" Zo staan er een stuk of wat in de tentoonstelling, allemaal bevragen ze zich over hoe je je dood hebt ervaren.

Wat gebeurt er nadat ons leven tot een einde is gekomen? Boltanski zinspeelt hier met zijn monumentale installaties op een mogelijk antwoord. 

"Een jas is als een lichaam" zegt de Franse kunstenaar in zijn interview met Bianca Stigter in het NRC. Door buurtbewoners en andere Amsterdammers zijn, op verzoek van Boltanski, voornamelijk zwarte winterjassen gedoneerd. Deze jassen zijn over een veertiental stoelen gedrapeerd en liggen met de mouwen gespreid over de vloer, op de grafstenen. Enorme lampen glinsteren je tegemoet. In het koor hoor je fluisteringen, het zijn de namen van de doden die hier tot de 19e eeuw begraven lagen. Voor zover ze bekend zijn dan, want er zijn hier meer anonieme dan gekende personen begraven in de loop der eeuwen. Je kunt ook zelf hieraan bijdragen door in één van de opgestelde zwarte dozen plaats te nemen, een koptelefoon op te zetten en na een instructie namen te fluisteren. Tijdens mijn bezoek was de "biechtstoel" bezet en eenmaal leeg had ik geen tijd meer omdat ik een trein moest halen, anders had ik graag mijn bijdrage geleverd. Wie weet krijg ik nog een tweede kans.

"Namen zijn een manier om te laten zien dat iedereen uniek en belangrijk is. Wie zijn naam wordt afgenomen, zoals in de Holocaust gebeurde, wordt zijn menselijkheid afgenomen, dan ben je niemand meer." Op een video (Animatas Blanc) in de kerk zijn bewegende klokjes te zien en te horen. Elk rinkelend belletje vertegenwoordigt het geluid van een ziel, zo gelooft men in Japan. De mate van zichtbaarheid wordt bepaald door het daglicht en in het grauwe licht van deze dag zie ik genoeg. 

Animatas Blanc, Site-specifiek, 2017

Deze tentoonstelling loopt nog tot zondag 29 april.

Na dit verrassende bezoek aan de Oude Kerk, sluitstuk van een dag vol boeiende tentoonstellingen, liep ik strompelend naar het station, waar ik in de trein richting huis alle beelden die ik had gezien rustig nog eens kon verwerken. Dan de bus in en om 18.30 uur viel ik bijna mijn huis binnen, waar manlief me opwachtte met (nu ietwat banaal klinkend) vrijdagse frites en ik mijn voeten kon laten rusten op de bank. Hielspoor beperkt me nu al ruim 9 maanden, maar als ik niet teveel loop kan ik er gelukkig nog redelijk goed mee "uit de voeten".